Xét nghiệm HIV Vinh
Xét nghiệm HIV Vinh
Tại sao bạn cần thực hiện xét nghiệm HIV?
- Quan hệ tình dục với người khác mà không có biện pháp bảo vệ (bao cao su).
- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn hay âm đạo với người dương tính với HIV.
- Quan hệ tình dục với nhiều người khác nhau kể từ lần xét nghiệm HIV cuối cùng.
- Sử dụng chất kích thích đường tiêm và dùng chung kim tiêm hay các vật dụng cá nhân với người khác.
- Đã được chẩn đoán hoặc đang điều trị cho một bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
- Đã được chẩn đoán hoặc điều trị cho bệnh viêm gan hay lao.
Các loại xét nghiệm HIV
Xét nghiệm HIV bao gồm: xét nghiệm axit nucleic (NAT), xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể và xét nghiệm kháng thể. Các xét nghiệm này thường lấy mẫu máu hoặc dịch miệng, một vài trường hợp có thể lấy mẫu nước tiểu.Xét nghiệm axit nucleic (NAT)
- Xét nghiệm này giúp tìm kiếm virus HIV thực sự có trong máu hay không. Xét nghiệm có thể cho kết quả âm tính/dương tính hay cho biết lượng virus có trong máu (còn gọi là xét nghiệm tải lượng virus HIV). Xét nghiệm này khá tốn kém và không được sử dụng thường xuyên. Với mục đích sàng lọc cá nhân, trừ khi bạn có nguy cơ phơi nhiễm HIV cao hay xuất hiện các triệu chứng HIV sớm.
- Xét nghiệm axit nucleic thường khá chính xác trong giai đoạn đầu khi nhiễm HIV. Tốt nhất bạn nên làm thêm xét nghiệm kháng thể hoặc kháng nguyên/kháng thể để giúp bác sĩ hiểu rõ kết quả âm tính khi xét nghiệm axit nucleic. Lưu ý, khi bạn dùng thuốc để dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) hoặc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP). Có thể làm giảm độ chính xác của xét nghiệm axit nucleic.
Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể HIV
Xét nghiệm này dùng để tìm kiếm cả kháng nguyên và kháng thể HIV. Kháng thể được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với virus HIV. Kháng nguyên là những chất lạ xâm nhập vào cơ thể và kích hoạt hệ thống miễn dịch tự nhiên. Khi bạn nhiễm virus HIV, một kháng nguyên được gọi là p24 sẽ xuất hiện sau khi nhiễm khoảng 2–4 tuần.Xét nghiệm kháng thể
Hầu hết các xét nghiệm HIV nhanh hay các bộ xét nghiệm có thể thực hiện tại nhà là xét nghiệm kháng thể. Xét nghiệm này sẽ tìm kiếm kháng thể HIV trong máu hoặc dịch tiết cơ thể. Tuy nhiên, các xét nghiệm kháng thể sử dụng máu từ tĩnh mạch có thể phát hiện HIV sớm hơn. So với các xét nghiệm được thực hiện với mẫu máu hoặc dịch tiết cơ thể.- Hầu hết các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm là xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể HIV. Nhưng xét nghiệm sàng lọc kháng thể cũng có thể tiến hành trong phòng thí nghiệm của trung tâm y tế. Khi đó, bạn sẽ được yêu cầu lấy máu từ tĩnh mạch vào một ống đựng mẫu rồi gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
- Với xét nghiệm sàng lọc kháng thể nhanh chóng. Kết quả thường có nhanh hơn (trong khoảng 30 phút). Xét nghiệm này được thực hiện trong môi trường lâm sàng thông thường. Lấy mẫu máu từ ngón tay hoặc lấy dịch miệng.
- Tự kiểm tra kháng thể trong dịch miệng là một cách xét nghiệm HIV cho kết quả nhanh chóng. Bạn chỉ cần tự lấy mẫu dịch tiết cơ thể và sử dụng bộ dụng cụ y khoa để kiểm tra. Kết quả sẽ có sau khoảng 20 phút. Bạn có thể thực hiện xét nghiệm này tại nhà hoặc tại các chương trình sàng lọc HIV trong cộng đồng hay phòng khám.
Khi bạn có kết quả dương tính từ bất kỳ kiểu xét nghiệm kháng thể nào. Bạn sẽ cần thực hiện xét nghiệm theo dõi để xác nhận kết quả. Bạn có thể tìm gặp bác sĩ để nhờ tư vấn loại xét nghiệm nào là phù hợp nhất.
- Sau khi có được kết quả cuối cùng, bạn cần nói chuyện với bác sĩ về các lựa chọn điều trị nếu bạn đã nhiễm HIV. Trường hợp kết quả xét nghiệm HIV âm tính, hãy tiếp tục thực hiện các hành động để ngăn ngừa HIV, chẳng hạn như sử dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục và uống thuốc để ngăn ngừa HIV nếu bạn có nguy cơ cao.
- Bạn có thể tham khảo thêm bài viết “Làm thế nào để phòng tránh nhiễm HIV?” để tìm hiểu những cách giúp ngăn chặn lây nhiễm HIV.
Quy trình xét nghiệm HIV
- Sau khi yêu cầu xét nghiệm, bạn được lấy mẫu xét nghiệm tùy theo yêu cầu của từng phương pháp.
- Nhân viên y tế sẽ kiểm tra và xử lý mẫu (nếu cần).
- Mẫu được chuyển về phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích theo quy định.
- Kết quả được điền vào phiếu và rà soát lại.
- Phiếu kết quả được xuất và đưa cho bạn, bạn có thể yêu cầu được tư vấn về kết quả.
Hiểu về kết quả xét nghiệm HIV
- Nếu kết quả xét nghiệm âm tính có nghĩa là tại thời điểm xét nghiệm bạn không mang trong mình virus HIV này hoặc xét nghiệm chưa phát hiện được virus trong cơ thể bạn (có thể bạn đang ở trong thời kỳ “cửa sổ”). Nếu bạn thấy mình có nguy cơ bị lây nhiễm HIV và nghĩ rằng mình đang trong thời kỳ “cửa sổ”, bạn nên làm xét nghiệm lại để khẳng định chắc chắn tình trạng nhiễm HIV.
- Trường hợp kết quả xét nghiệm HIV dương tính có nghĩa là bạn đã mang virus HIV trong cơ thể. Bạn không nên lo lắng và hãy đến ngay các cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị sớm nhất.