Cách xử trí nếu bị đâm bởi vật sắc nhọn dính máu nghi nhiễm HIV?

Trường hợp vô tình dẫm phải vật sắc nhọn dính máu, nghi nhiễm HIV là điều không hiếm gặp. Vậy cần làm thế nào để dự phòng, tránh nguy cơ lây nhiễm HIV?

1. Những tình huống nên nghi ngờ nhiễm HIV

Trong trường hợp tình cờ bị kim tiêm đâm vào người khi đi ngoài đường, kim tiêm dưới ghế ở nơi công cộng, dẫm phải kim tiêm dính máu trong công viên hoặc bị tấn công bởi vật sắc nhọn nào đó trên đường phố, gây ra vết thương trên da, thì nên nghĩ đến khả năng phơi nhiễm HIV. Rất nhiều người khi lâm vào những tình huống như vậy thì rất hoang mang, lo lắng không biết phải làm gì khi nghi ngờ nhiễm HIV, liệu mình có nguy cơ bị lây nhiễm HIV hay không.

Nếu chẳng may một người bị kim tiêm, vật sắc nhọn dính máu đâm phải, người đó xem như rơi vào tình trạng phơi nhiễm HIV, nghĩa là có khả năng bị lây nhiễm HIV. Như vậy, khâu xử lý ban đầu là rất quan trọng và bệnh nhân nghi nhiễm HIV cần được điều trị dự phòng phơi nhiễm càng sớm càng tốt.

2. Cần làm gì khi nghi ngờ nhiễm HIV?

Thông thường, khi bị đâm bởi một vật nhọn nghi có dính máu, các nạn nhân sẽ có tâm lý vô cùng sợ hãi, lo sợ nên cố gắng nặn máu ra ngoài. Cách xử trí này là hoàn toàn sai và nguy hiểm, bởi vì việc nắn bóp vết thương sẽ vô tình tạo ra thêm nhiều tổn thương viêm, làm tăng nguy cơ virus HIV xâm nhập vào cơ thể.

Đầu tiên, nạn nhân nghi ngờ nhiễm HIV phải làm sao lấy lại được sự bình tĩnh và xử lý theo những bước sau đây:

• Nhanh chóng lấy các vật sắc nhọn gây vết thương chảy máu ra khỏi cơ thể (nếu có).
• Rửa ngay vết thương dưới vòi nước. Tránh thực hiện các thao tác cầm máu hoặc bịt chặt vết thương ngay mà nên để cho vết thương tự tháo máu ra trong thời gian ngắn, tuyệt đối không được nặn bóp vết thương.
• Rửa kỹ lại vết thương một lần nữa bằng xà phòng và nước sạch. Sau đó đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra, làm xét nghiệm HIV và điều trị phơi nhiễm.

3. Nguy cơ lây nhiễm HIV từ vết thương ra sao?

Khi đến cơ sở y tế, nạn nhân sẽ được đánh giá khả năng lây nhiễm HIV từ vết thương. Nếu là tổn thương nông ở da, không gây chảy máu hoặc chảy máu ít, hoặc máu và chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV chỉ tiếp xúc đến vùng niêm mạc không bị tổn thương viêm loét, thì nguy cơ lây nhiễm là tương đối thấp.

Riêng với trường hợp da bị tổn thương sâu, rộng, chảy nhiều máu, hoặc máu và chất dịch cơ thể của người nhiễm HIV tiếp xúc vào các vùng da, niêm mạc bị tổn thương viêm loét rộng có sẵn, thì nguy cơ lây nhiễm HIV là tương đối cao, cần phải xử trí nhanh và điều trị kịp thời.

4. Nghi ngờ nhiễm HIV phải làm xét nghiệm gì?

Trước hết, nạn nhân cần làm xét nghiệm máu để kiểm tra khả năng đã có nhiễm HIV chưa. Song song đó, có thể bắt đầu điều trị phơi nhiễm ngay khi chưa có kết quả xét nghiệm. Tuy nhiên, khi nhận được kết quả xét nghiệm HIV dương tính, tức là nạn nhân đã bị nhiễm bệnh từ trước, phải dừng điều trị phơi nhiễm ngay.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ cho làm một số xét nghiệm cần thiết khác để theo dõi quá trình điều trị, chẳng hạn như huyết đồ, thăm dò chức năng gan, chức năng thận.

5. Khi nào điều trị phơi nhiễm HIV?

Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm HIV mang lại hiệu quả bảo vệ rất cao. Tuy nhiên, hiệu quả này sẽ giảm dần đi nếu như nạn nhân đến bệnh viện quá trễ sau khi gặp nạn. Do đó, người bị phơi nhiễm cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được tiến hành chữa trị càng sớm càng tốt, không nên đến trễ quá thời gian cho phép là 72 giờ.

Thời gian điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV phải kéo dài liên tục trong vòng 28 ngày. Thuốc điều trị thường là dạng thuốc uống, sử dụng theo phác đồ phối hợp 3 loại thuốc kháng siêu vi theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

6. Những lưu ý khi điều trị phơi nhiễm HIV

Điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV phải được chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ đã được tập huấn, đào tạo về chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân HIV. Nạn nhân nghi ngờ nhiễm HIV không nên vì quá lo lắng mà tự ý mua thuốc để dùng. Thuốc kháng vi rút có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn trong thời gian đầu sử dụng, sau đó cơ thể sẽ quen dần, Vì vậy, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý ngưng dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Người bị nạn sẽ được tư vấn đầy đủ về: Nguy cơ bị nhiễm HIV, lợi ích khi điều trị phơi nhiễm, tác dụng phụ của thuốc điều trị, phương pháp phòng ngừa lây nhiễm HIV cho người khác, vấn đề tuân thủ điều trị và hỗ trợ tâm lý.

Bên cạnh đó, nạn nhân cần lặp lại xét nghiệm HIV sau 3 tháng kể từ thời điểm bị phơi nhiễm hoặc có yếu tố nguy cơ. Trong trường hợp kết quả xét nghiệm là âm tính, người gặp nạn có thể yên tâm không bị lây nhiễm HIV trong tình huống tai nạn trước đó. Trong mọi trường hợp, nạn nhân trong quá trình điều trị cần giữ liên lạc với cơ sở y tế để được hỗ trợ tư vấn mỗi khi cần thiết.